انواع تایر و بررسی ویژگیهای آنها

تایر ها انواع مختلفی دارند و تنها به دسته تایر های سواری که بر روی خودرو های ما نصب شده است، تقسیم نمیشوند.
بسته به نوع خودرو و محیط استفاده لاستیک، شرایط جغرافیایی، آب و هوا و … فاکتور های اساسی لاستیک مثل میزان چسبندگی تایر، ساختار، نوع طرح آج، توان وزنی و … تغییر میکنند. آرنس تایر در این مقاله انواع تایر و ویژگی های هر نوع را بررسی می کند:

1- انواع تایر سواری یا Passenger

تایر های سواری مخصوص خودروهای سواری هستند و از ساختار یکسانی بهره میبرند، به دلیل تقاضای بالا و مزیت بیشتر لاستیک های رادیال،اکثر تولیدات کارخانجات معتبر در دسته تایر سواری را ساختار رادیال تشکیل میدهد. تفاوت اساسی محصولات در این دسته شامل سایز لاستیک، طرح آج، چسبندگی تایر، توان وزنی و کد سرعت آنها میباشد.در ادامه انواع تایر سواری را معرفی میکنیم:

لاستیک های چهارفصل

طراحی آج در این نوع تایر ها به گونه ای ست که نه مناسب شرایط کاملا زمستانی، و نه مناسب شرایط کاملا تابستانی ست. این لاستیک ها طوری طراحی شده اند که در شرایط معقول بارانی و برفی، تابستانی و آفتابی، عملکرد مناسبی از خود نشان دهند. تولید کنندگان خودرو، به جهت حفظ استانداردهای خودرو خودشان معمولا تایرهای اصلی خودرو را از لاستیک های دارای طرح آج چهارفصل انتخاب میکنند.

این روند سبب شده تا مشتریان در هنگام خرید لاستیک بدون در نظر داشتن شرایط استفاده ، با این تصور که این لاستیک در تمام سطوح عملکرد فوق العاده ای از خود نشان میدهد، تنها به خرید لاستیک چهار فصل بیاندیشند.

البته اکنون انواع تایر چهار فصل به حدی پیشرفت کرده‌اند که امکان استفاده از آنها به صورت اضطراری در شرایط برفی هم امکان‌پذیر شده است. البته عملکرد این تایرها نسبت به تایرهای اختصاصی برای شرایط مختلف کمتر است.

تایرهای اسپرت

اساس طراحی این لاستیک ها چسبندگی بالا، حفظ پایداری و ترمزگیری مناسب در سرعتهای مختلف میشود. عموماً خودروهای لوکس با قدرت موتور بالا، از لاستیک هایی با این طرح آج به عنوان لاستیک فابریک خودرو استفاده میکنند.

فاکتور مهم و دارای اولویت، عملکرد خوب در سرعت های بالا میباشد. عموما جنس لاستیک استفاده شده در این تایر ها از کیفیت بالایی برخوردار است، نرمی و انعطاف زیاد این لاستیک ها سبب افزایش چسبندگی تایر در سرعتهای بالا و پیچ های جاده ای میشود. این نرمی و انعطاف همچنین موجب کاهش طول عمر لاستیک نیز میشود. طراحی آج تایرهای اسپرت نیازمند مهندسی و رعایت فاکتورهای مهم میباشد.

تایر برفی – زمستانی

این تایرها طوری طراحی شده اند که در شرایط یخ بندان و برفی، عملکرد خوبی از خود نشان دهند. حفظ پایداری و ضد لغزش بودن این تایر سواری در معابر لغزنده و برفی، اولین فاکتور مهم در طراحی این تایر است.

آج این لاستیک دارای بلوکهای درشت با خط های مورب فراوان است. معمولا تایرهای برفی در روی بلوک های آج خود دارای سوراخ های کوچکی هستند که امکان نصب میخ یخ شکن را بر روی لاستیک فراهم میسازند. لاستیک های یخ شکن مناسب برای شرایط یخبندان میباشند، امکان استفاده از آنها در سرعتهای بالا و شرایط معمولی جاده ای فراهم نیست.

لاستیک پنچر رو یا ران فلت Run Flat

پس از معرفی تایرهای تیوبلس که نیاز به قرار گرفتن تیوب لاستیکی در بین سطح تایر و رینگ‌ها نداشتند، متخصصان به این فکر افتادند که از چه روشی برای کنترل عملکرد تایر پس وارد شدن آسیب وجود دارد.

تایرهای پنچررو یا ران فلت طراحی شدند تا در برابر فشار وارد شده از سوی رینگ در حین پنچر شدن مقاومت بیشتری داشته باشند، بنابراین درصورتی‌ که باد لاستیک به طور کامل هم خالی شده باشد، امکان استفاده از این تایرها در مسافت کوتاهی وجود خواهد داشت.

البته در نظر داشته باشید که به‌ هر حال پس از اینکه باد تایر به طور کامل خالی شد، تایر آسیب‌ پذیرتر شده و نمی‌تواند کارایی سابق خود را داشته باشد.

همچنین به خاطر سطح بالای تکنولوژی استفاده شده در تایرهای ران فلت، تهیه و تعویض آنها هزینه‌های بالایی برای مالک دارد، به همین خاطر عمدتاً این نوع از تایرها را در خودروهای سطح ویژه ( پریمیوم ) تا لوکس مشاهده می‌کنیم.

لاستیک آفرود، ‌Mud Terrain and All Terrain

انواع تایر آفرود به دلیل فراوانی تنوع و نوع استفاده در شرایط مختلف، دارای پیچیدگی های فراوانی ست .
آنچه که به طور کلی اهمیت دارد، تفاوت طرح آج لاستیک های آفرود میباشد. که به دو نوع کلی All Terrain  و ‌Mud Terrain تقسیم میشوند.
All Terrain: یا لاستیک چند منظوره، قابلیت استفاده در سطوح شهری و جاده ای و همچنین تا حدودی خارج جاده ای را دارا میباشند.
Mud Terrain: یا مخصوص سطوح گل و برف، که عموما برای شرایط خارج جاده ای طراحی شده است. البته با رعایت نکات حفظ و نگهداری از لاستیک میتوان از لاستیک های MT  در شرایط شهری و جاده ای نیز استفاده کرد.

مطالب مرتبط :

• انتخاب و خرید لاستیک مناسب برای خودرو

2- لاستیک های باری و سنگین

دسته دیگر از انواع تایر ، تایر باری و سنگین است که برای کامیون، اتوبوس، کامیونت و سایر خودروهای سنگین استفاده میشود، از لحاظ چسبندگی تایر، نوع ساختار، توان وزنی، کد سرعت، طراحی آج و جنس لاستیک کاملا با لاستیک های Passenger یا همان سواری متفاوت است.

این لاستیکها بسته به نوع محور استفاده، محور جلو و محور های عقب، نوع گل و طرح آج لاستیک متفاوت دارد.

همچنین به جهت افزایش مقاومت و همچنین بالا بردن توان وزنی جهت حمل بار زیاد و یا مجموع وزن مسافران در اتوبوس،نسبت و تعداد لایه استفاده شده در ساختار این لاستیک ها از جنس سیم و نخ و نایلون بیشتر از لاستیک های معمولی است.

3- لاستیک یدک یا زاپاس

این نوع لاستیک برای شرایط موقتی طراحی شده،این تایرها عموماً از رینگ فولادی استفاده می‌کنند و برای کاهش وزن کلی خودرو ابعاد کوچک‌تری دارند تا صرفاً با حضور پیچ‌ های مناسب در رینگ، امکان رساندن خودرو به تعمیرگاه در شرایط اضطراری وجود داشته باشد، و استفاده از آن به راحت ترین شکل ممکن امکان پذیر باشد.

طول عمر، چسبندگی تایر، طرح آج و کد سرعت، از فاکتور های مهم اما ثانویه در لاستیک های یدک میباشد. به علت وزن سبک و اندازه کوچک لاستیک های زاپاس، استفاده از آن بسیار راحت تر از لاستیک های معمولی میباشد. اما قابلیت استفاده بلند مدت و استفاده در سرعت های بالا در این تایرها امکان پذیر نیست.

4- لاستیک مخصوص مسابقات، تایر اسلیک Slick

ساختار درونی و شکل ظاهری لاستیک های مخصوص مسابقات و اسلیک با سایر تایرها بسیار متفاوت هستند، لاستیک اسلیک به دلیل نوع ساختار، فاقد آج و گل بر سطح رویی تایر میباشد، چسبندگی تایر اسلیک چندین برابر بیشتر از لاستیک های معمولی و انواع تایر است.

این تایرهای بدون آج در برابر افزایش بار و افزایش دما بسیار مقاوم بوده و به راحتی تغییر حالت نمیدهند و میزان چسبندگی تایر بسیار زیاد است. تایرهای اسلیک را به هیچ عنوان روی ماشین های سواری معمولی نصب نمی کنند، زیرا این لاستیک ها فقط برای رانندگی در سرعت ها بالا و مسابقات طراحی شده اند.

ویژگی دیگر این تایرها پس از مدتی رانندگی با آن‌ها مشخص می‌شود، زیرا به علت اینکه تایرها کاملا با جاده در تماس‌ هستند پس از مدتی، گرم می‌شوند و در اثر این گرما جنس به‌ کار رفته در تایر حالتی بین جامد و مایع به‌ خود می‌گیرد. وضعیت تایر در این حالت به چسبندگی تایر می‌افزاید که این موضوع یکی از ویژگی‌ آن‌هاست.

در ساختار لاستیک های اسلیک از خطوطی با رنگهای مختلف استفاده شده است که نشان دهنده طول عمر باقی مانده لاستیک تا زمان تعویض میباشد.

5-انواع تایر صنعتی و راهسازی

شرایط متفاوت استفاده از دستگاهای صنعتی و راهسازی بر همه ما آشکار است، تنوع وسیع این دستگاهای صنعتی و راهسازی نیز بدون شک تنوع زیاد لاستیک های مخصوص شرایط آنها را به دنبال دارد. طراحی آج این لاستیک ها و همچنین تفاوت در نوع استفاده آنها سبب اختلاف قیمت زیاد لاستیک های راهسازی میشود.

همچنین لاستیک های راهسازی شامل دو نوع تو پُر و بادی میباشند که بسته به شرایط محیط، مورد استفاده قرار میگیرند. لاستیک های لیفتراک، مینی لودر، لودر های کوچک و غلطک در این دسته قرار میگیرند.

6-لاستیک های کشاورزی

رعایت این نکته که لاستیک های مخصوص دستگاهای کشاورزی باید در شرایط متفاوت و در زمین های کشاورزی بازدهی مناسبی داشته باشند، خود موجب تغییرات عمده در طراحی، ساخت و همچنین قیمت لاستیک میشود.

ماشین آلات کشاورزی شامل تجهیزات مزرعه، انواع تراکتور،کامباین و ماشین آلات مخصوص برداشت و بسته بندی محصول میباشند که هرکدام نیازمند رعایت نکات مهم در ساخت لاستیک کشاورزی است.

 7-لاستیک OTR یا معدنی

در بحث بررسی انواع تایر، تخصصی ترین شاخه، تولید لاستیک این دسته از تایر ها میباشند. دانش تولید و بهره برداری و استفاده اصولی از این لاستیک ها، تنها در دست چند کمپانی معتبر تولید لاستیک میباشد.

پیچیدگی عجیب تولید این محصولات، امکان رقابت در این زمینه را از شرکت های کوچک تولید کننده لاستیک و تایر سلب میکند.

انواع دستگاها شامل لودر، دوزر، دامپ تراک، گریدر، جرثقیل و …  در شرایط کاملا متفاوت از یکدیگر به بهره برداری میرسند.

طراحی لاستیک مناسب محیط و شرایط این دستگاها نیازمند صرف زمان و هزینه زیاد و به کارگیری دانش فنی و تجربی فراوان در این زمینه میباشد.

کارخانجات معتبر تولید لاستیک پیش از اقدام به تولید لاستیک های تخصصی، زمان زیادی را صرف تحقیق در محلی که تایر در آنجا مورد استفاده قرار خواهد گرفت، می نمایند.

8-لاستیک هواپیما

صنایع هوایی و دستگاهای مرتبط با آن یکی از حساس ترین انواع صنایع می باشند که تولید لاستیک مخصوص این دستگاها از جمله هواپیما، نیازمند کسب حداکثر استاندارد های لازم در این زمینه میباشد.

توان بالای تحمل وزن و همچنین چسبندگی تایر و مقاومت حرارتی این لاستیک ها، به طرز چشمگیری از رتبه بالایی در تست های آزمایشی برخوردار است.

9-لاستیک دوچرخه و موتور سیکلت

دوچرخه به وسیله نیروی انسانی حرکت میکند و موتور سیکلت به وسیله نیروی محرکه موتور مکانیکی، همین امر سبب ایجاد تغییرات مهم در ساختار این دو نوع تایر میشود. شرایط استفاده، محیط های استفاده از جمله کوهستانی، شهری و … نیز از جمله فاکتور های مهم تفاوت ساختار این لاستیک ها است.
انواع تایر دوچرخه در نوع مسابقات، کوهستانی و آماتور، دارای تفاوت های چشم گیری میباشد.
همچنین لاستیک موتور سیکلت نیز دارای انواع مختلفی می باشد. بسته به شرایط و نوع استفاده در مسابقات، پیست، شرایط پیچ جاده ای و فشار متحمل و وزن روی لاستیک، ساختار، نوع و قیمت لاستیک های موتور سیکلت متفاوت میباشند.